Dwa tygodnie temu byliśmy świadkami dwóch największych przypadków zamknięć banków od czasu kryzysu finansowego z 2008 r. Co to oznacza dla regulatorów i zaufania publicznego do systemu finansowego oraz jakie są szanse, że coś podobnego może się zdarzyć również z innymi bankami?
Podsumowanie
- SVB został zamknięty 10 marca po tym, jak klienci próbowali wycofać ok. 25% wszystkich depozytów bankowych w ciągu jednego dnia.
- Kluczowe przyczyny braku płynności SVB można przypisać niewłaściwemu dostosowaniu okresów obowiązywań aktywów i pasywów banku oraz znacznym niezrealizowanym stratom w papierach wartościowych o stałym dochodzie w związku z rosnącymi stopami procentowymi.
- Szereg innych banków amerykańskich posiada duże kwoty niezrealizowanych strat podobnych do tych, jakie poniósł SVB, mogą zatem im grozić podobne problemy, dopóki Rezerwa Federalna będzie utrzymywać stopy procentowe na wysokim poziomie.
- Rząd USA i właściwe agencje podejmują działania, aby przywrócić zaufanie społeczeństwa do amerykańskiego systemu bankowego i nie dopuścić do rozprzestrzenienia się paniki na inne instytucje finansowe.
- Niepewność rozprzestrzeniła się jednak na inne amerykańskie i zagraniczne instytucje finansowe, naciskając na ceny akcji banków na całym świecie.
Co się stało?
Silicon Valley Bank, który był 16. co do wielkości największym bankiem komercyjnym w USA, został nagle zamknięty w piątek, 10 marca. Doszło do tego, gdy klienci banku, zaniepokojeni o swoje depozyty, zaczęli masowo wypłacać środki. To największy bank doprowadzony do upadku od czasu likwidacji Washington Mutual w 2008 r.
SVB specjalizował się w finansowaniu start-upów wspieranych przez kapitał podwyższonego ryzyka. Świadczył usługi bankowe dla prawie połowy wszystkich wspieranych przez venture firm technologicznych i life science w USA. Działał również w Kanadzie, Chinach, UE, Wielkiej Brytanii i Izraelu. Korzystając z gwałtownego wzrostu sektora technologicznego w ostatnich latach i napędzanego ultraniskimi kosztami pożyczek, aktywa banku wzrosły ponad trzykrotnie w ciągu trzech lat do marca 2022 r. W tym czasie w banku zdeponowano prawie 200 mld USD.
Trochę z teorii stałego dochodu
W 2022 r., gdy Rezerwa Federalna zaczęła przestawiać swoją politykę monetarną na znacznie bardziej restrykcyjną, mającą na celu ograniczenie dalszego wzrostu gospodarczego i niekontrolowanej inflacji, okazało się, że branża technologiczna mocno ucierpiała. Od tak dużych i znanych firm jak Meta Platforms czy Amazon po mniej znane startupy technologiczne pracownicy stanęli w obliczu zwolnień, a właściciele wobec problemów ze spłatą zwiększonych kosztów obsługi zadłużenia i trudności z pozyskaniem nowych kredytów. W konsekwencji firmy te zaczęły wycofywać swoje środki z lokat bankowych.
Po drugiej stronie bilansu banki zazwyczaj inwestują część depozytów swoich klientów w zabezpieczone i płynne instrumenty finansowe, takie jak amerykańskie obligacje skarbowe. SVB zdecydował się umieścić depozyty swoich klientów w papierach wartościowych zabezpieczonych hipoteką agencji federalnej (MBS). Charakteryzują się one minimalnym ryzykiem kredytowym, ale mogą być narażone na znaczne ryzyko stopy procentowej. Od czasu, gdy Rezerwa Federalna zaczęła podnosić stopy procentowe, wartość tych papierów wartościowych spadła (podobnie jak wszystkich papierów wartościowych o stałym dochodzie). Ujmując rzecz w skrócie, wzrost stóp procentowych powoduje wzrost rentowności obligacji, które są negatywnie skorelowane z cenami obligacji. W rezultacie SVB i inne banki tracą, trzymając papiery wartościowe o stałym dochodzie przy obniżonych wycenach (czyli z niezrealizowaną stratą). Jeżeli bank klasyfikuje swój portfel jako „utrzymywany do terminu zapadalności", może nie ujmować straty i uwzględniać papiery wartościowe w bilansie według ich kosztu nabycia, nie zaś wartości bieżącej.
Jeżeli okres zapadalności portfela papierów wartościowych o stałym dochodzie banku jest taki sam jak okres zapadalności depozytów klientów, bank powinien odzyskać zainwestowane środki według wartości nominalnej (zazwyczaj 100%) w terminie zapadalności i ponieść niewielką stratę lub nie ponieść jej wcale, w zależności od ceny, po jakiej aktywa zostały zakupione. Z drugiej strony SVB inwestował w długoterminowe (o okresie zapadalności przekraczającym 10 lat) papiery wartościowe o stałym dochodzie, co powodowało niedopasowanie czasowe aktywów i pasywów.
Bank run – samospełniająca się przepowiednia
Ponieważ klienci SVB coraz częściej domagali się zwrotu swoich depozytów, bank był zmuszony sprzedać 21 mld USD swojego portfela papierów wartościowych o stałym dochodzie, aby zaspokoić popyt na wypłaty, jednocześnie odnotowując 1,8 mld USD straty. Dodatkowo bank ogłosił, że planuje pozyskać 2,2 mld USD dodatkowego kapitału, aby kontynuować działalność i zapewnić odpowiednią obsługę klientów. Wiadomość ta wywołała strach wśród klientów, którzy w pośpiechu zaczęli wypłacać z banku jeszcze więcej pieniędzy. Jak to często bywa w przypadku paniki bankowej (bank run), obawy te stają się samospełniającą się przepowiednią: im bardziej przestraszeni są klienci, tym więcej środków chcą wypłacić, a tym samym większa jest szansa, że bank nie będzie w stanie spełnić wszystkich żądań. W tym przypadku klienci próbowali wypłacić aż 42 mld USD w ciągu jednego dnia, czyli ok. 25% wszystkich depozytów bankowych.
W związku z tym Federalna Korporacja Gwarantowania Depozytów (Federal Deposit Insurance Corporation) ogłosiła w piątek, że przejmuje kontrolę nad bankiem i po przeprowadzeniu prawnej procedury likwidacji aktywów banku rozda depozyty z powrotem ich właścicielom. Zabezpieczenie FDIC działa tylko w przypadku depozytów do 250 tys. USD, pozostała kwota jest natomiast pozbawiona zabezpieczenia. W rzeczywistości, zgodnie z ostatnim sprawozdaniem 10-K złożonym przez SVB, aż 90% wszystkich depozytów nie jest objętych systemem zabezpieczenia FDIC.
Akcje SVB Financial Group
Co więcej, 9 marca akcje SVB Financial Group również zareagowały spadkiem o 60%, zanim ich obrót został wstrzymany. Warto zauważyć, że akcje SVB Financial Group spadały od końca 2021 r., gdy ich cena przekroczyła 700 USD za akcję, sygnalizując potencjalne wyzwania, przed którymi może stanąć bank.
Źródło: TradingView
Co czeka nas teraz?
Od czasu zamknięcia SVB rząd USA, Zarząd Rezerwy Federalnej i FDIC miały pracowite dni, aby zapewnić stabilność amerykańskiego systemu finansowego. 12 marca FRB ogłosił, że udostępni fundusze kwalifikującym się bankom, uniom kredytowym, stowarzyszeniom oszczędnościowym i innym instytucjom depozytowym poprzez nowy Program Finansowania Terminowego Banków (the Bank Term Funding Program). Program ten będzie oferował pożyczki na okres do jednego roku, aby zapewnić dodatkową płynność i wyeliminować konieczność sprzedaży przez bank niedowartościowanych aktywów.
Program finansowania terminowego banków, wraz z innymi działaniami podjętymi w ostatnich dniach, był konieczny, aby zapewnić opinię publiczną, że rząd USA ma sytuację pod kontrolą i nie ma zagrożenia dla całego systemu finansowego. Dlaczego jest to tak ważne?
Zamknięcia banków takich jak SVB pokazują nam, że zaufanie klientów ma zasadnicze znaczenie dla możliwości skutecznego działania banku. Ostatecznie społeczeństwo powierza bankom swoje oszczędności i codzienne przepływy pieniężne. I odwrotnie, kiedy zaufanie zostaje utracone, klienci chcą jak najszybciej odzyskać swoje pieniądze, co prowadzi do paniki, której żaden bank może nie być w stanie tak łatwo wytrzymać.
Choć może się wydawać inaczej, amerykańscy urzędnicy słusznie obawiają się nadchodzących wydarzeń zapoczątkowanych przez zamknięcie SVB. Podczas gdy pewne aspekty SVB sugerują, że zamknięcie banku wynika z jego specyfikacji i potencjalnych zaniedbań dotyczących zarządzania ryzykiem, w rzeczywistości może to być zbyt piękne, aby było prawdziwe.
Według Federalnej Korporacji Gwarantowania Depozytów (Federal Deposit Insurance Corporation) do końca 2022 r. same tylko banki amerykańskie miały 620 mld USD niezrealizowanych strat, składających się z aktywów, których wartość spadła, ale które nie zostały jeszcze sprzedane. W zasadzie w takiej samej sytuacji znalazł się SVB. Zacieśnienie gospodarcze w postaci wyższych stóp procentowych wywołuje efekt domina w całej gospodarce i często potrzeba czasu, aby efekt ów w pełni się zrealizował. Dlatego ważne jest, aby zrozumieć, że przemysł technologiczny i SVB nie są jedynymi, którzy odczuwają te skutki.
O ile Fed może ponownie rozważyć dalsze podwyżki stóp procentowych, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że ostatnie dane o inflacji wykazały tendencję spowalniającą, o tyle może upłynąć jeszcze sporo czasu, zanim rozpocznie on obniżanie stóp procentowych. Oznacza to, że coraz większa liczba banków może być zmuszona do rozpoczęcia sprzedaży swoich aktywów, aby sprostać zmniejszającym się depozytom i rosnącym wypłatom klientów. Podczas gdy banki będą mogły skorzystać z nowo wprowadzonego programu finansowania terminowego (Bank Term Funding Program), mogą pojawić się pytania dotyczące krótkoterminowego charakteru tych pożyczek (co jeśli środowisko wysokich stóp procentowych pozostanie tutaj na dłużej niż jeden rok?) oraz ogólnej idei uzyskania większej pożyczki w celu walki z kryzysem płynności.
Inne banki
Aby unaocznić, jak systemowe może być obecne ryzyko w sektorze finansowym, możemy przyjrzeć się reakcji innych banków na zamknięcie SVB. W poniedziałek rano, kiedy handel został wznowiony po burzliwym weekendzie, ceny akcji wielu banków mocno ucierpiały z powodu obaw o zagrożenie sektora finansowego. Łącznie w poniedziałek wstrzymano przynajmniej raz obrót akcjami 22 banków w USA, wśród których znalazły się: Charles Schwab, East West Bancorp i First Republic Bank. Niektóre z tych akcji spadły o ponad 60%.
Co więcej, zamknięcie podczas weekendu Signature Bank sugeruje, że amerykańscy oficjele mogli być bardzo zaniepokojeni potencjalnym rozprzestrzenianiem się paniki z SVB. Podczas gdy zwiększona aktywność w zakresie wypłat była widoczna wśród klientów banku w piątek, członek zarządu Signature Bank ogłosił, że nie ma zagrożenia dla wypłacalności banku i że bank mógł zostać zamknięty z innych powodów.
Zaledwie kilka dni później, po drugiej stronie Oceanu Credit Suisse, znacznie bardziej znany bank ogłosił, że jego największy zwolennik, Saudi National Bank, nie udzieli mu dalszej pomocy finansowej, co spowodowało spadek kursu akcji o ponad 20%. Aby uspokoić opinię publiczną, że ich oszczędności są bezpieczne, Credit Suisse szybko ogłosił, że skorzysta z opcji pożyczenia do 50 mld CHF od Szwajcarskiego Banku Narodowego. Credit Suisse można uznać za pierwszy duży bank światowy, który sięgnął po awaryjne koło ratunkowe od czasu kryzysu finansowego w 2008 r.
Podsumowanie
Opisane powyżej wydarzenia mogą sugerować, że inwestorzy nie powinni traktować SVB jako wydarzenia jednorazowego. Dalsze wstrząsy w sektorze finansowym mogą mieć miejsce tak długo, jak długo prowadzona będzie restrykcyjna polityka monetarna głównych gospodarek i wysokie stopy procentowe. Rezerwa Federalna uważnie obserwuje obecną sytuację, a ostatnie wydarzenia mogą zmotywować ją do spowolnienia podwyżek stóp na kolejnych posiedzeniach. Mimo to wydaje się mało prawdopodobne, aby w najbliższym czasie Fed obniżył stopy do akceptowalnego poziomu. W oczekiwaniu na to bardziej znaczące banki mogą mieć okazję do zakupu aktywów zamykanych banków po znaczących obniżkach, np. HSBC już zgodził się na zakup spółki zależnej SVB w Wielkiej Brytanii za 1 funta.
Santa Zvaigzne-Sproģe, CFA Kierownik Działu Doradztwa Inwestycyjnego Conotoxia Ltd. (usługa inwestycyjna Cinkciarz.pl)
Powyższa publikacja handlowa nie stanowi rekomendacji inwestycyjnej ani informacji rekomendującej lub sugerującej strategię inwestycyjną w rozumieniu Rozporządzenia (UE) nr 596/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. Została ona sporządzona w celach informacyjnych i nie powinna stanowić podstawy do podejmowania decyzji inwestycyjnych. Ani autor opracowania, ani Conotoxia Ltd. nie ponoszą odpowiedzialności za decyzje inwestycyjne podjęte na podstawie informacji zawartych w niniejszej publikacji. Kopiowanie bądź powielanie niniejszego opracowania bez pisemnej zgody Conotoxia Ltd. jest zabronione.
Kontrakty CFD są złożonymi instrumentami i wiążą się z dużym ryzykiem szybkiej utraty środków pieniężnych z powodu dźwigni finansowej. 76,41% rachunków inwestorów detalicznych odnotowuje straty pieniężne w wyniku handlu kontraktami CFD u niniejszego dostawcy CFD. Zastanów się, czy rozumiesz, jak działają kontrakty CFD i czy możesz pozwolić sobie na wysokie ryzyko utraty pieniędzy.
